Πέμπτη 29 Οκτωβρίου 2020: μετά από μια βροχερή μέρα που πότισε για τα καλά το διψασμένο χώμα της αττικής γης, επισκεπτόμαστε το Αισθητικό Δάσος της Καισαριανής. Η σημερινή μέρα ηλιόλουστη και κατάλληλη για εκδρομή Η επίσκεψη εντάσσεται στο πλαίσιο δύο προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που έχει αναλάβει φέτος το σχολείο μας, «Από τον κήπο στο δάσος» και «Από το λουλούδι στον ανθόκηπο… από το δέντρο στο δάσος». Η επίσκεψη είχε προγραμματιστεί από το Σεπτέμβριο σε συνεργασία με το ΚΠΕ (Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης) Αργυρούπολης. Πριν την επίσκεψη οι μαθητές της ανώτερης βαθμίδας είχαν επισκεφθεί την ιστοσελίδα του ΚΠΕ και είχαν δουλέψει το φυλλάδιο «Το δάσος, έντυπο για μαθητές δημοτικού». Πληροφορικά αναφέρουμε ότι το αισθητικό δάσος του Υμηττού δεν είναι δημιούργημα της φύσης αλλά ανθρώπινης παρέμβασης στη φύση και συγκεκριμένα της Φιλοδασικής Ένωσης Αθηνών (Φ.Ε.Α),
Οι συντονίστριες του προγράμματος κυρία Αφροδίτη και κυρία Μαρία, μας υποδέχονται με ένα ζεστό χαμόγελο. Σχηματίζοντας ένα κύκλο συστηνόμαστε, μικροί και μεγάλοι, λέγοντας ο καθένας εκτός από το όνομά του και κάτι που του αρέσει. Προχωράμε στο δάσος, σιωπώντας. Εστιάζουμε σε ήχους που ακούμε. Όσο προχωράμε, το τιτίβισμα των πουλιών γίνεται πιο έντονο ενώ ο ήχος των αυτοκινήτων ακούγεται μακρινός. Διαβάζουμε τα σύμβολα στο χάρτη που συναντάμε.
Χωριζόμαστε σε δύο ομάδες και ξεκινάμε τις δραστηριότητες. Κάθε ομάδα δουλεύει σε διαφορετικό τομέα πολυαισθητηριακά. Με τη βοήθεια των συντονιστριών του προγράμματος προσπαθούμε να αντιληφθούμε σε τι διαφέρει ένα δάσος που δημιούργησε ο άνθρωπος από ένα δάσος αυτοδημιούργητο (η περίφραξη, η ομοιογένεια των δέντρων, η σχετική έλλειψη θαμνώδους χλωρίδας κ.ά) και πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του ανθρώπου στη διατήρησή του. Παρατηρώντας ανακαλύπτουμε στοιχεία του δασικού οικοσυστήματος και τις τροφικές σχέσεις που υπάρχουν μεταξύ τους. Καθισμένοι σε ξύλινο παγκοτράπεζο φτιάχνουμε παζλ με την κύκλο της ζωής του δάσους. και τραγουδάμε...
Παρατηρούμε φύλλο αγριοκυκλάμινου, διαπιστώνουμε ότι μοιάζει με καρδιά, "καρδιόσχημο'. Σχηματίζουμε με τα χέρια μας καρδιά. Καλούμαστε να εντοπίσουμε φύλλα κυκλάμινου και στη συνέχεια λουλούδια. Τα βρίσκουμε πολύ εύκολα. Χάρη στη χθεσινή βροχή, έχουν βγάλει το κεφαλάκι τους. «Μικρό πουλί τριανταφυλλί, δεμένο με κλωστίτσα, με τα σγουρά φτεράκια του στον ήλιο πεταρίζει. Κι αν το τηράξεις μια φορά, θα σου χαμογελάσει κι αν το τηράξεις δυο και τρεις, θ’ αρχίσεις το τραγούδι.» (Ρίτσος)
Κάθε παιδί γίνεται οδηγός και διαλέγει το πιο ασφαλές μονοπάτι για να μας οδηγήσει στο δάσος, δίνοντας το σύνθημα "Πάμε". Ο τελευταίος, η σκούπα, φροντίζει να μη μένει κανείς μακριά από την ομάδα.
Κλείνουμε τα μάτια και απολαμβάνουμε τις ακτίνες του ήλιου που περνούν μέσα από τα φυλλώματα των δέντρων. Ανασαίνουμε βαθιά... Μυρίζουμε το πεύκο, το κυπαρίσσι, το πουρνάρι, το σχίνο, το νοτισμένο χώμα. Το έχουμε όλοι ανάγκη.
Μαζεύουμε από κάτω φύλλα και καρπούς. Διακρίνουμε τα φύλλα από τους καρπούς. Διακρίνουμε τα δέντρα, τους θάμνους, τις πόες. Αγγίζουμε το φύλλωμα του κυπαρισσιού και προσπαθούμε να το περιγράψουμε με λέξεις. Διαπιστώνουμε πόσο διαφέρει από άλλα φύλλα. Ξεχωρίζουμε πια το κυπαρίσσι και το πεύκο. Δεν τα μπερδεύουμε μεταξύ τους ή με άλλα δέντρα.
Διακρίνουμε τα βρύα από τις λειχήνες. Παρατηρούμεταβρύα, πόσο λεπτές ρίζες έχουν και πόσο καλά κρύβονται κάτω από τις πεσμένες, κιτρινισμένες πευκοβελόνες. Παρατηρούμε τη σχέση παράσιτου-ξενιστή.
Μέσα από ένα παιχνίδι μαντικής, προσπαθούμε να ανακαλύψουμε ποιο φύλλο μας τσίμπησε, ποιο είναι απαλό σα χάδι, ποιο φυτό έχει έντονη μυρωδιά σα μαστίχα, ποιο μυρίζει σα ρίγανη, ποιος καρπός έχει φωλιά... Ανοίγουμε ένα κουκουνάρι και βλέπουμε του σπόρους του, πιάνουμε ένα κυπαρισσόμηλο και το μυαλό μας τρέχει στις Κυκλάδες. (πετάς κυπαρισσόμηλο και γω πετάω μήλο-Χατζιδάκις-Γκάτσος)
.
Βρίσκουμε βελανίδια και θυμόμαστε τους συντρόφους του Οδυσσέα στο νησί της Κίρκης.
Κάθε τι γίνεται αφορμή για συζήτηση, για ανακάλυψη, για παιχνίδι... για ψυχαγωγία. Προχωρώντας στο τελευταίο κομάτι της διαδρομής μας, αποχαιρετούμε το δάσος, αγκαλιάζοντας ο καθένας ένα δέντρο.
Ο Ανδρέας λέει: "Κυρία, εδώ πρέπει να φτιάξουμε το σχολείο μας." Δε χρειάζεται να προσθέσουμε τίποτα άλλο.
Σε μια μικρή τσάντα έχουμε μαζέψει αναμνήσεις από τον περίπατο στο δάσος: πεσμένα φύλλα, άνθη και καρπούς. Θα τα αξιοποιήσουμε για εικαστικές δημιουργίες στο χώρο του σχολείου.
Ευχαριστούμε από καρδιάς:
- το ΚΠΕ Αργυρούπολης και ιδιαίτερα τις κυρίες Αφροδίτη Κατσιγιάννη και Μαρία Δρακοπούλου, συντονίστριες του προγράμματος.
- το ΓΕΝ για την παραχώρηση του οχήματος (πούλμαν 50 θέσεων) και ιδιαίτερα τον οδηγό κ. Παναγιώτη, για την ευγένεια και την υπομονή του.