Τετάρτη 18 Νοεμβρίου 2020: σήμερα επισκεπτόμαστε το υψηλότερο βουνό της Αττικής, το στολίδι της, την όμορφη Πάρνηθα. Η επίσκεψη είχε προγραμματιστεί πέρυσι, στις 11 Μαρτίου 2020, μια μέρα πριν κλείσουν τα σχολεία, λόγω κορωνοϊού. Φέτος λοιπόν είχαμε βάλει στο πρόγραμμα την επίσκεψη καθότι έχουμε αναλάβει δύο προγράμματα περιβαλλοντικής με θέμα το δάσος: «Από τον κήπο στο δάσος» και «Από το λουλούδι στον ανθόκηπο… από το δέντρο στο δάσος». Κατόπιν συνεννόησης με το Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας, κλείσαμε Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα.
Με το όχημα που μας παρέχει το ΓΕΝ, φτάνουμε στο Κέντρο Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων, ένα καλαίσθητο κτήριο, με μικρό κήπο, του οποίου παρατηρήσαμε τα φυτά, και αμφιθεατρικές κερκίδες (σα μικρό υπαίθριο θέατρο). Συντονιστές του προγράμματος είναι η κα Γεωργία και ο κ. Παντελής, που μας υποδέχονται εγκάρδια.
Μπαίνοντας στο εσωτερικό του κτηρίου, την προσοχή μας τραβούν παιχνίδια από ξύλο, που είναι τοποθετημένα στα τραπέζια. Παίζουμε για λίγο, χαλαρώνουμε και ξεκινάει το πρόγραμμα.
Παρατηρούμε σε χάρτη το δασικό σύστημα της Πάρνηθας και τοποθετήσαμε στη σωστή θέση το μέρος που ζει κάθε ζώο (δέντρο, χώμα, ουρανός, νερό). Κουκουβάγιες, ελάφια, ασβοί, βατράχια... βρίσκουν τη θέση που τους ταιριάζει στο χάρτη.
Μαθαίνουμε πώς να υπολογίζουμε την ηλικία των δέντρων και διαπιστώνουμε ότι σε περιόδους που υπάρχει υγρασία το δέντρο μεγαλώνει πιο γρήγορα, γι' αυτό και ο κύκλος στην τομή του δέντρου είναι φαρδύτερος. Υπάρχουν δέντρα που μεγαλώνουν γρήγορα όπως ο ευκάλυπτος και άλλα που μεγαλώνουν αργά όπως το έλατο.
Στη συνέχεια ξαναμπαίνουμε στο πούλμαν και κατευθυνόμαστε στο μονοπάτι που θα εξερευνήσουμε. Στη διαδρομή συναντάμε ελάφια. Μαθαίνουμε πώς να διακρίνουμε τα αρσενικά από τα θηλυκά και πληροφορούμαστε ότι βρίσκονται στην περίοδο του ζευγαρώματος. Καθόμαστε και τα χαζεύουμε. Πολύ όμορφα ζώα.
Φτάνουμε στο μονοπάτι που θα ακολουθήσουμε. Διακρίνουμε τη Χαλέπιο Πεύκη (το γνωστό μας πεύκο) από την κεφαλληνιακή ελάτη (έλατο). Εδώ βρίσκεται και το μεγαλύτερο ελατοδάσος της Αττικής.
Σε μια μικρή τσάντα μαζεύουμε ίχνη του δάσους, ...αναμνήσεις. Την προσοχή μας τραβούν τα μανιτάρια. Λόγω της εποχής είναι άφθονα και παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία. Η κυρία Γεωργία μας ενημερώνει για το πόσα είδη μανιταριών υπάρχουν και ποια είναι δηλητηριώση από αυτά που μαζέψαμε.
Εντοπίζουμε τα κόκκινα σημάδια στους κορμούς των δέντρων που μαρτυρούν το μονοπάτι. Θυμόμαστε τα βρύα και τις λειχήνες που είχαμε δει και στο δάσος του Υμηττού. Τα εντοπίζουμε πια με ευκολία.
Εντοπίζουμε με τη βοήθεια της κυρίας Γεωργίας, τις χαραγματιές-πληγές που αφήνουν πάνω στους κορμούς των δέντρων τα κέρατα των ελαφιών, στην προσπάθειά τους να τα κόψουν. Κέρατα έχουν τα αρσενικά που είναι μεγαλύτερα του ενός έτους. Αφού ζευγαρώσουν, τα αρσενικά χάνουν τα κέρατά τους και αποκτούν ένα μεγαλύτερο ζευγάρι μεταξύ Ιανουαρίου και Απριλίου. Εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο η φύση.
Στο χώμα είναι απλωμένα κομμάτια από κώνους κουκουναριών. Τα μαζεύουμε και προσπαθούμε να τα συναρμολογήσουμε. Αντιλαμβανόμαστε με πόση σοφία είναι όλα φτιαγμένα. Πόσο καλά είναι κρυμμένος ο σπόρος και πόσο εύκολα μπορεί να πετάξει το ξυλώδες στέλεχος-πέταλο του κουκουναριού ώστε να πολλαπλασιαστεί το δέντρο. Βρίσκουμε σπόρο, σκάβουμε και το φυτεύουμε.
Εντοπίζουμε μικρά έλατα και υπολογίζουμε από τις διακλαδώσεις την ηλικία τους. Μένουμε έκπληκτοι από το πόσο χρόνο χρειάζεται ένα έλατο για να μεγαλώσει. Ποτέ ξανά φυσικό έλατο για χριστουγεννιάτικο δέντρο.
Εντοπίζουμε:
- φωλιά ασβού...
- τα ίχνη από μικρά αγριογούρουνα που σκάβοντας δημιουργούν λασπότοπους, στους οποίους τα ελάφια κυλιούνται για να καθαρίσουν το δέρμα τους
- αγριοτριανταφυλλιά και οξύκεδρο
Έφτασε η ώρα να αποχαιρετήσουμε το δάσος και την κα Γεωργία. Φεύγοντας παίρνουμε ο καθένας και ένα δώρο, ένα μικρό βαλιτσάκι με εκπαιδευτικό υλικό και τρεις κύβους με παζλ. Θα το αξιοποιήσουμε σίγουρα στο σχολείο.
Παίρνοντας το δρόμο της επιστροφής. Σταματάμε στο πάρκο των ψυχών, τη ζωντανή μνήμη του σανατορίου Πάρνηθας, έργο έμπνευσης του γλύπτη Σπυρίδωνα Ντασιώτη. Δε μπορείς να μείνεις ασυγκίνητος. Νιώθεις ότι οι κορμοί θα σου μιλήσουν ... Στο χώρο αυτού του Σανατορίου νοσηλεύτηκε για 6 μήνες και ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος. Στο διάστημα της νοσηλείας του έγραψε την Εαρινή Συμφωνία.
Οι αισθήσεις και η ψυχή μας γέμισαν από ομορφιά. Το σακίδιο με τις αναμνήσεις γεμάτο. Αύριο θα αναμοχλεύσουμε τη μνήμη στο σχολείο και θα αξιοποιήσουμε τη δημιουργικότητά μας.
Ευχαριστούμε από καρδιάς:
- το Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας και ιδιαίτερα την κυρία Γεωργία και τον κ. Παντελή, συντονιστές του προγράμματος.
- το ΓΕΝ για την παραχώρηση του οχήματος (πούλμαν 50 θέσεων) και ιδιαίτερα τον οδηγό κ. Μιχάλη, για την ευγένεια και την υπομονή του. Τον σταματήσαμε αρκετές φορές για να βγάλουμε φωτογραφίες.